Ngũ hành không chỉ biểu thị 5 loại vật chất cơ bản mà còn là biểu tượng của phù hiệu và các trạng thái không giống nhau.
Đặc tính của Kim: Kim chủ về đức nghĩa. Kim là “tòng cách”, “tòng” nghĩa là thuận, phục tùng. “Cách” nghĩa là biến đổi, cải cách. Cho nên đặc tính của Kim có thể mềm, có thể cứng, có thể dài, nhỏ lại, đàn hồi.
Đặc tính của Mộc: Mộc chủ về đức nhân. Mộc là “khúc trực”. “Khúc” có nghĩa là thẳng, vươn lên. Cho nên đặc tính của Mộc là thẳng mà vươn cao, Mộc có thể hấp thu khí của Thủy Thổ, trưởng thành và phát triển. Cho nên nói, Mộc là sự phát triển nhu hòa, có tính nhân từ, thẳng thắn, hài hòa vậy.
Đặc tính của Thủy: Thủy chủ về đức trí. Thủy là “nhuần hạ”. “Nhuần” có nghĩa là thấm ướt, “hạ” có nghĩa là hướng xuống dưới. Cho nên đặc tính của Thủy là thấm ướt xuống dưới, đại diện cho sự thông minh, linh hoạt, tính thiện.
Đặc tính của Hỏa: Hỏa chủ về đức lễ. Hỏa là “viêm thượng” “Viêm” có nghĩa là phát nhiệt, “thượng” có nghĩa là bốc lên. Cho nên đặc tính của Hỏa là phát triển bốc lên trên, có khả năng giữ ấm, giữ nhiệt, chế luyện kim loại, có tính gấp gáp.
Đặc tính của Thổ: Thổ chủ về đức tín. Thổ là “giá sắt”. Trồng trọt là “giá”, thu hoạch là “sắt”. Đất có thể chứa muôn vật, có chức năng sinh hóa và dưỡng dục nên là mẹ của muôn vật. Vì là mẹ nên có tính đôn hậu.
Màu sắc trong ngũ hành & sơ đồ quan hệ tương sinh tương khắc
NGŨ HÀNH TƯƠNG SINH TƯƠNG KHẮC
Nhìn vào hình trên, chúng ta có thể lý giải về quan hệ tương sinh tương khắc như sau:
Ngũ hành tương sinh:
– Mộc sinh Hỏa: Hỏa lấy mộc làm chất liệu để đốt. Mộc cháy hết thì thì Hỏa sẽ tự tắt.
– Hỏa sinh Thổ: Hỏa sau khi tắt thì vật thể thành tro, tro là Thổ.
– Thổ sinh Kim: Kim giấu trong đá, sau khi luyện chế thì có thể lấy được kim loại.
– Kim sinh Thủy: Kim tan chảy thành dịch thể dưới nhiệt độ cao, hoặc nói Thủy cần dùng đồ bằng sắt để khai phá.
– Thủy sinh Mộc: Có Thủy nuôi dưỡng thì Mộc càng có thể phát triển.
Ngũ hành tương khắc:
– Thủy khắc Hỏa: Hỏa gặp thủy thì bị dập tắt.
– Hỏa khắc Kim: Hỏa mạnh làm tan chảy Kim.
– Kim khắc Mộc: Vật bằng kim loại có thể cắt gỗ.
– Mộc khắc Thổ: Thực vật sinh trưởng có thể cho đá bị nứt ra.
– Thổ khắc Thủy: Thủy đến thì ngập Thổ, đá có thể chặn Thủy.
